In de reactieve modus? Kom er eens gauw uit!

Wel eens gehoord van “locus of control”? Interne locus of control betekent dat iemand gelooft dat hij zijn eigen leven bepaalt. Bij externe locus of control gelooft iemand juist dat het leven wordt bepaald door externe factoren (omgeving, het lot, andere mensen). Wie zou er steviger in het leven staan denk je?

Dit zijn vaak onderbewuste processen. Het is maar net hoe je automatische piloot is ingesteld. Daar handelen we naar zonder er bewust over na te denken. Hooguit wordt er achteraf benoemd dat iets niet zo handig was. Daar blijft het dan bij.

Omleren

Aangezien dit gedrag is aangeleerd, is het ook om te leren. Dat is het goede nieuws. Je kunt veranderen door nieuw gedrag te benoemen, plannen, uitvoeren en blijven herhalen tot het een (nieuw) automatisme is. Dit vergt wel wat van jezelf: reflectie en zelfdiscipline. Dat is het zeker waard, gezien de opbrengsten! Het slechte nieuws is dat mensen allerlei excuses verzinnen om niet te hoeven veranderen. Zeer slecht nieuws. Dat zet ze in een slachtoffer modus (voornamelijk slachtoffer van zichzelf) en houdt ze op de plaats: kan ik niks aan doen, zo is het nou eenmaal, ik ben gewoon geen ochtendmens en bovendien nemen ze mensen van mijn leeftijd nergens meer aan.

Reactie & Creatie

Gister sprak ik M. Hij vertelde van zijn jeugd. Menig mens zou er niet zo sterk zijn uitgekomen als hij, ik heb respect voor hoever hij het schopte. Ergens wil hij toch omleren want ‘zijn batterij lijkt wel lek’. Pratende over zijn jonge jeugdjaren kreeg ik een beeld van een jongetje met een sterk ontwikkelde radar: Is iedereen nog oké? Wie heeft mijn aandacht en zorg nodig? Kind in een volwassenrol. Het werd zijn automatische piloot om te reageren op wat er in de buitenwereld nodig leek. Ik noem dit “leven in reactie”. Het focuspunt ligt eerst buiten jezelf, jij bent zonder er erg in te hebben de oplosser van ‘andermans problemen’.

M wil zichzelf verstevigen. Na een zoveelste valkuil incident heeft hij besloten niet langer de wensen en behoeften van anderen voorop te stellen. “Ik wil meer zelfcompassie, werken en leven vanuit inwendige inspiratie. Ik wil groeien en ontwikkelen in wat voor mij goed voelt, mijn intuïtie volgen en veel minder mijn denken.” Dit noem ik “leven in creatie”. Zoveel beter om eerst zelf stevig te staan voordat je een ander gaat steunen. De eerste stap is benoemen wat je wél wilt en daar een besluit op te nemen.

Reactie & Creatie. Ze lijken op interne en externe locus of control maar zijn toch verschillend. Het begint met jouw kijk op ‘het leven’ (wie bepaalt?), daarna ontwerp je wat voor jou belangrijk is (creatie) en ga je aan het werk richting je doelen. Doen en blijven herhalen en oefenen. Steeds finetunen met je gewenste doelen. Op koers? En die zelfdiscipline dan? Dat klinkt wat strak en stijf. Klopt, zo klinkt het. Ik geef je echter op een briefje dat je er zoveel gelukkiger en succesvoller van wordt als je de teugels bij jezelf af en toe wat aantrekt! Dan ben jij zelf in control.